قیرتماق:برای کندن و برداشتن جزئی از چیزی و نشگون گرفتن است.

بطوریکه مشاهده میشود در فارسی به جای کلمات مستقل تقلید صداها بطور مکرر بکار میرود.

در تورکی لغات مشابه(اومونیم)یا لغاتی همانند با معانی مختلف بسیار است که در شعر و ادبیات برای جناس و ایهام بکار میرود مانند:آت بمعنی اسب و آت بمعنی بیانداز.

زبان تورکی از نظر لغات برای مفاهیم مجرد بسیار غنی است.افعال تورکی  از نظر نوع،وجه و زمان بسیار متنوع میباشد.در نتیجه زبان تورکی برای بیان اندیشه بطور دقیق بسیار مناسب و رساست.

نا گفته نماند با آنکه لغت باعث غنای زبان است ولی غنای زبان بیشتر تابع تحرک و قابلیت لغت سازی،افاده و بیان مفاهیم جدید وغنای مفاهیم مجرد همچنین تنوع بیان قدرت بیان تفرعات و تفاوتهای جزئی(نوآنس)کلام است.

با در نظر گرفتن مراتب فوق، نوائی و بسیاری از شرقشناسان معتقدند که نثر زبان تورکی برای بیان اندیشه و مفاهیم و موضوعات مختلف علمی،فلسفی،اجتماعی و ... رساتر و مناسبتر از زبانهای دیگر است.

مفاهیم و اندیشه هایی را که می توان در تورکی با یک جمله بیان نمود،جملات و شرح مفصلی را در آن زبان ایجاب می نماید.

در زبان یا همان لهجه فارسی واژه های بسیط سخت گرفتار کمبود است زیرا بیشتر آنها به مرور زمانها رها گشته و از یاد رفته است،*واژگان زبان فارسی برای مفاهیم علمی مجهز نیست*، و مترجمان ایرانی بیش از همه این درد جانکاه را احساس می کنند و از این، عذاب می برند.گاه میشود که انسان یک ساعت ،یک روز و حتی یک هفته تمام درباره بهمان تعبیر زبان خارجی می اندیشد،مغز و اعصاب خود را می فرساید و از هم می گسلد و سر انجام نیز راه به جائی نمی بردو خوانندگان هم همواره از مترجمان و ترجمه های فارسی ناخشنودی می نمایند.

۱- ایلن قوشماسی یئرینده داها چوخ اونون لهجه سایاغی و آز فعال ساییلان – نان ، نن قوشماسی ایشله‌نیلیر:

حق سئل کیمی دریایه آخیب یول تاپاجاقدیر،

داش آتماقینن کیمسه اونو دؤندره بیلمز.

جناب-ی تویوغو چوخ ائحتیرام‌نان بیزیم آرواد سویوندوردو. … بو شئعرنن قوناغی یولا سالدیم .

بیر آز دا چای‌نان کیشمیش آلارسان .

۲- ایله قوشماسی داها چوخ ایلن شکلینده ایشله‌نیلیر. کلاسیک ادبیاتیمیزدا دا بئله نمونه‌لره چوخ راستلاشیریق و گؤنئیده اولان عنعنه‌نی کلاسیک ادبیاتین بیرباشا تأثیری ساییریق.

گلدی او چابک سواریم ناز ایلن

جان قوشون صید اتمگه شهباز ایلن

من گدا حالین تعقل ایله نیز

یتکج اول سلطانی حسن اعزاز ایلن

دین و دیلنین آفتیدور غمزه سی

هیچ بیلمن نتگای اول غماز ایلن

حق رضاسیچون زمانی مطربه

فارق اتگیل بیزنی غمدن ساز ایلن

کسب ایله عاشقلیغی پروانه دین

سعی ایدر جان ورمگه پرواز ایلن

عاقبت صاحب کمال بی زوال

عشق ایلر عاشقی اعجاز ایلن

ای امانی خرم اول کیم کئچورور

عمرونون ایامینی همراز ایلن (محمد امانی )

موعاصیر ادبیاتیمیزین نومونه لری:

گئجه لر یوخودا آغ آتا مینمک،

قاپی دؤیولنده اوره ک سئوینمک،

سازیلان ، سؤزولن، ائلی گؤلدورمک

گؤره سن واریمیش یا بیر خیالیمیش؟

باشقا شاعیرلر اوچون قونورار(قانارار) بیر ایلن ایکی روبل آراسیندا اوده نیلیر .